Ni Rinoa Kate dela Cruz

PHOTO: Sen. Win Gatchalian

Sa loob ng maraming taon, ‘Pilipinas’ ang tawag na nakasanayan ng mga Pilipino. Subalit, sinasabi ng Pambansang Alagad ng Sining na si Virgilio S. Almario na 'Filipinas' ang dapat na gamitin. Narito ang tatlong punto base sa kanyang mga pahayag:


1. Ang kasaysayan ng bansa

Ang pangalang “Filipinas” ay unang ginamit sa taong 1548, noong ibinigay ito ni Villalobos at tuluyang ginamit ni Legazpi nang kanyang itinatag ang kolonya ng Espanya na nagsimula noong 1565. Halos 300 taong ginamit ang pangalang ito ngunit nagbago rin matapos ang panahon nina Rizal at Bonifacio. Ang “Filipinas” ay kalaunang tinawag na “Republica Filipinas,” kung saan ito ay itinatag noong 1898 sa bayan ng Malolos.



Sa pagpasok naman ng mga Amerikano noong 1898, opisyal na natawag ang ating bansa sa pangalang “Philippines” ayon sa Konstitusyong 1936 at sa kasalukuyang Konstitusyong 1987.

Ang “Pilipinas” ang ginagamit bilang salin sa “Filipinas” at “Philippines” sapagkat wala ang titik “F” sa pambansang alpabeto noong 1941. Ang nasabing pangalan ay ginagamit sa mga naunang akda at mga papeles na nakasulat sa Wikang Pilipino (ito ang tawag sa pambansang wika na nakabatay sa abakada noong 1959). Sa madaling salita, Ang P ng “Pilipinas” ay ginamit lamang bilang pamalit sa isang letrang hindi kasali sa unang alpabeto.


2. Nakasaad ang ‘Filipinas’ sa batas

PHOTO: IStock

Makikita sa Konstitusyong 1973 ang pagdedeklarang “WIkang Filipino” na ang itatawag sa wikang pambansa imbis na “Wikang Pilipino”.  Ito naman ay naisulat muli sa nabanggit na Konstitusyong 1987 kasama ang pagbabago at paglinang sa wikang pambansa sa tulong ng mga panrehiyong wika.

Ayon sa nasabing konstitusyon, idadagdag ang mga letrang C, F, J, Q, V, X, at Z. Kung kaya ang pamalit na letrang P sa “Pilipinas” ay awtomatikong mapapalitan ng F.


3. Pagkakaroon ng bisa sa ipinatupad ng KWF.

Upang magkaroon ng bisa ang idinagdag na mga titik sa Ortograpiyang Pambansa ng KWF,  Ito ay ginagamit upang masuri ang makabagong alpabeto na dapat aralin nang mabuti ng mga taong gumagamit ng Wikang Filipino at ng katutubong wika. Sa pagtupad nito, ang “Filipinas” ay nararapat lamang na gamiting pangalan ng bansa ayon na rin sa Tuntunin 4.6 ng nailathalang dokumento na nagsasabing:

“Panghihiram Gamit ang 8 Bagong Titik. Sa kasalukuyan, sa gayon, ang lahat ng walong dagdag na titik sa alpabeto ay ginagamit sa tatlong pagkakataon ng panghihiram mula sa mga wikang banyaga. Una, sa mga pangngalang pantangi na hiram sa wikang banyaga, halimbawa, Charles, Ceferino, Catherine, Colorado, Fidel, Feliza, San Fernando, Filipinas, Jason, Jennifer, St. Joseph, Jupiter, Beijing, Niñez, Montaño, Santo Niño, Enrique, Quiroga, Quirino, Vicente, Vladimir, Nueva Vizcaya, Vancouver, Xerxes, Maximo, Mexico, Zenaida, Zion, Zobel, Zanzebar. Ikalawa, sa mga katawagang siyentipiko at teknikal, halimbawa, “carbon dioxide,” “Albizia falcataria,” “jus sanguinis,” “quorum,” “quo warranto,” “valence,” “x-axis,” “oxygen,” “zeitgeist,” “zero,” “zygote.” Ikatlo, sa mga salita na mahirap dagliang ireispel, halimbawa, cauliflower, flores de mayo, jaywalking, queen, quiz, mix, pizza, zebra."


Sanggunian ng ulat: Rappler