Kirsten Flores at Shan Orpiada

Sa pagpuwesto ng pamilya Marcos, para bang ibinasura la'ng ang kahalagahan ng EDSA Uno, siyang bahagi ng ating kasaysayan na nagpapakita ng puwersa ng masa. Sa kabila nito, dapat lamang na ibalik ang diwa ng EDSA sa puso ng bawat Pilipino at makibaka para sa katotohanan at makatarungang lipunan.

Cartoon by Jascyl Jee Sayson

Sa Proclamation No. 368, s. 2023, na pinirmahan ni Ferdinand 'Bongbong' Marcos, anak ng dating diktador na ngayon ay pangulo, tinanggal ang EDSA People Power Day sa listahan ng mga official holiday. Giit naman ng Malacañang, dahil umano ito sa pagtatapat ng okasyon sa araw ng Linggo. Gayumpaman, malinaw na ang kababawan ng palusot na ito lalo na't madalas namang ilipat tuwing Biyernes o Lunes ang ibang holiday na natatapat sa Linggo. Pero oo nga naman, ang araw na ito ang nagpatalsik sa diktador niyang ama at nagwaksi sa tiranikal nitong pamamalakad, kaya naman ang pagbubura rito ay hindi na kataka-taka pa.

Sa pagbabagong ito, lalo lamang nagiging matingkad ang intensiyon ng mga Marcos. Maliban sa isinantabi ang araw na siyang naging hudyat ng ating bansa tungo sa demokrasya, nasasalamin ng mga pangyayari ang serye ng pagbabago na ipinayutupad ng kasalukuyang administrasyon upang gawing kapabor-pabor ang sistema sa kanila na naiimpluwensiyahan ang saysay ng anibersaryo sa puso’t isip ng sambayanan.

Dagdag pa rito ang paglaganap ng mga kasinungalingan online, lalo na mula sa mga pro-Marcos vlogger, na naglalayong baguhin ang tunay na nangyari noong panahon ng diktadurya. Kaya’t nagiging mas lumilitaw na ang kulay ng administrasyon na baluktutin ang kasaysayan. Kaya kung hindi mapipigilan ang mga kasinungalingang ito, unti-unti nang mawawalan ng saysay ang tagumpay ng EDSA na minsang nagdulot ng kalayaan para sa mga Pilipino. Nagdudulot din ng pangangamba ang pag-alis ng Department of Education (DepEd) sa pagtawag sa 'Diktadurang Marcos' at paglipat sa terminong 'Diktadura' sa kurikulum ng Araling Panlipunan para sa ika-anim na baitang sa elementarya dahil sa posibleng manipulasyon ng katotohanan. Mahalaga na aralin ang pangunahing dahilan ng mga ito — ang pangunahing papel ng na si Marcos Sr. sa rehimeng diktaduryal. Kaya’t kailangan itanim sa isipan ng mga kabataan ang mga bunga ng diktarura at kung paano ang EDSA Revolution ay naging daan tungo sa kalayaan sa pamamagitan ng kapayapaan at pagkakaisa ng mga Pilipino.

Hindi maikakaila ang mga paglabag sa karapatang pantao na nagresulta sa pagkakakulong ng nasa mahigit sa 70,000 katao, torture ng 34,000 at pagkamatay ng 3,200 iba pa, ayon sa datos ng Amnesty International. "The history is written by the victors," ani ng mga tagasuporta, subalit, sa pamamagitan ng pagtangkilik sa kasinungalingan, tila ba nasa mga Marcos pa rin ang huling halakhak.

Sa kabila ng mga naging pasanin ng ating bayan, patuloy pa rin ang paghahasik ng mga anino. Dagdag pa sa pagkatiwalag ng EDSA People’s Power Revolution Anniversary bilang isang public holiday at ang pagligta ng pangalang Marcos sa “MATATAG Curriculum”, pinupuntriya rin ng administrasyon na buwagin ang mga opisinang itinalagang pangasiwaan ang mga aktibidad ng Opisina ng Pangulo. Ang pinakamatunog na balita ukol dito ang abolisyon ng Presidential Commission on Good Government (PCGG) na espesipikong ibinuo upang bawiin ang ill-gotten wealth na inimpok ng diktaduryang Marcos. Ngunit sa pagkalunod sa mga pangyayaring ito, nalalagutan la'ng ng esensiya ang anibersaryo.

Upang makapagbigay klaridad, hindi lamang ang pagpapatalsik sa isang diktadura o ang pagkitil sa isang rehimeng tinalikuran ang sambayanan ang tanyag na imprentang iniwan ng EDSA. Patuloy na umaalingawngaw ang hiyaw at dagundong ng martsa ng nagkaisang mamamayailipino babae, lalake, bata, matanda, at mayaman man o maralita, sa layuning ibinigkis ang lahat: ang paglinang ng bagong Pilipinas na tunay na malaya at demokratiko. Sa Epifanio de los Santos Avenue, nangingibabaw ang patriyotismo at pagmamalasakit sa kinabukasan at karapatan ng bawat Pilipino. Ang EDSA Revolution ay kumakatawan sa isa sa pinakamahalagang narating ng pakikibaka para sa isang tapat na pamamalakad.

Katulad na lamang ng mga bulaklak na buong tapang na naging katunggali ng armas ng militar noon, ang alaala ng makasaysayang araw ay poportektahan ang ating soberanya mula sa opresyon at sensura. Kung isasaalang-alang naman ang lahat ng naging mga presidente mula kay Pang. Quezon magpahanggang kay President Duterte hindi na bago ang mga imperatib na i-reporma ang gobyerno ayon sa kani-kanilang ahenda. Labag man sa atin aminin, pero nananatili pa rin ang korapsyon. Kung ganon, lalong dapat manaig ang pangako ng rebolusyon. Hanggat hindi pa natin nalalasap ang karurukan ng malayang gobyerno, ay hindi pa dapat matapos ang rebolusyon. Ilang taon man ang lumipas, mananaig ang aral ng EDSA.

Armasan natin ang mga sarili gamit ang kamulatan. Ngayong ika-38 na anibersaryo ng EDSA People’s Power Revolution, bigyan nating kabuluhan ang komemorasyon sa naging sakripisyo ng ating mga kapwa Pilipino. Ang mga tumindig  at ang sumiklab sa mobilisasyon ng mga mamamayan laban sa mapanupil na gobyerno na naging isang limiting structure sa sambayanan. Nararapat lamang na isawata ng ating bansa ang lagim ng historical distortion. Kinakailangan nating sumuri nang taimtim upang mahigitan ang pagbabalatkayong nagaganap. Ika nga nila, “Ang malingat ay talo” kaya huwag nating hayaan na maging tayo ang biktima.